Eğitim ve Tersine Mühendislik

Eğitim, beyaz yakalının değer iddiasının temel dayanaklarından biridir. Buna göre eğitim, beyaz yakalıyı uzmanlaştırıp kutsallaştıran ve değeri kendinden menkul hale getiren büyülü bir şeydir. Bu varsayımın elbette ne bir doğruluğu ne de modern dönem öncesi bir geçmişi vardır. Bu eğitilmiş ve ışıltılı zümrenin dünyayı bir hammadde ve haz nesnesine, insanca yaşamayı da tüketip-sığlaştırıp-kirletmeye indirgemiş olması, varsayımın doğruluk derecesini göstermektedir. Varsayımın nevzuhurluğuna ilişkin ise eski zaman eğitim anlayışının insan tekine odaklandığını, eğitimi deneyim ve sorumlulukla harmanladığını ve hepsinden de önemlisi nasıl iyi bir insan olunur ve kalınırı hedeflediğini hatırlamak yeterli olacaktır.

 

İnsanın salt eğitimle bir şey olabileceğine inanmak ve üstelik eğitimi de bazı teknik bilgilerin öğrenilmesine indirgemek, bu algıdaki temel sorundur. Bu algıyı yaratan kitlesel eğitim, endüstri devrimi sonrası pırtlayan seri üretim ve toplu tüketimin gerektirdiği standart insanı üretmek üzere tasarlanmıştır. Ardından da fabrikalara işçi, ordulara asker, bürolara memur ve her şeye müşteri sağlamak için büyük bir coşkuyla başlatılmıştır. Bu kampanyanın esas başarısı ise, bu sürecin nesnesi / malları olan insanları buna razı etmek, hatta bunun çok matah bir şey olduğuna inandırmak olmuştur. Koca insanlık tarihinde, standart-kokmaz-bulaşmaz sürü üyesi insan tipinin övüldüğü ve yüceltildiği başka da bir dönem yoktur.

 

Bu kıvanç halinin fevkine ise elbette beyaz yakalılar ulaşmıştır. “Altın semer de vursan… “ diye başlayan veciz sözü zerre anlamamış bu zevat, diploma ve sertifikalarla parlamanın insan olmak ve kalmak için gerek-yeter şart olduğuna inanmıştır. Özetle, koftilikten mütevellit üzerine türlü takım-taklavat-aksesuar takarak var olabilmek şeklinde tezahür eden bu rahatsızlık,  eğitim sektörünün sürekli büyümesinin ve beyaz yakalının anlaşılmaz-nedensiz-gereksiz öz güvenin nedenidir. Maalesef yapılan araştırmalar, diploma sayısı ve diplomada yazılan okul adının marka değeriyle beyaz yakanın özgüven ve şımarıklık derecesi arasında pozitif bir ilişki olduğunu göstermektedir. Aynı araştırmalarda korelasyona eklenen bağımlı değişken “Bir İşe Yarama” ile bunlar arasında ise hiç de doğru orantılı bir ilişki bulunamamıştır. Özetle kitlesel eğitimin ürünü beyaz yakanın, ısrarlı kıvanç hali ile herkesi rahatsız etmekten gayrı bir işe yaramadığı ilmen ispatlanmıştır.

 

Tersine mühendislik ile yapılan bir çalışma ise beyaz yakalının nasıl adam edileceğine ilişkin ilginç öneriler sunmuştur. Çalışmada beyaz yakalıya kim olduğu sorulmuş ve ancak cevabını, diplomalarını ve cep telefonu-kartvizit-araba vb. aksesuarlarını zikretmeden vermesi istenmiştir. Bu eklentileri olmayan beyaz yakalının kimliğine ilişkin söyleyebildiği cılız-anlamsız-boş laflardan da aslında bir halt olmadığı sonucuna kolaylıkla erilmiştir. Böylece, özüne erilen beyaz yakalının tekrar nasıl insan yapılabileceğine ve dünyanın bu baş ağrısından nasıl kurtulacağına ilişkin bir reçete hazırlanabilmiştir. “Ana Rahmine Döndürme ve Çıkışta Her Şeyi Başka Bir Şekilde Yaptırma” olarak adlandırılan bu proje, Süne ve Kımıl İlacı Üreticileri Derneği tarafından gereksiz ve beyhude bulunmuşsa da, Başımın Gözümün Sadakası Olsun Hareketinin büyük desteğiyle pilot bir çiftlikte hayata geçirilebilmiştir. Proje koordinatörünün günlüğü, yaşananları şöyle özetlemektedir:

 

• 1. Gün: Hedef şahısların %90’ını plaza, kahve zinciri, kuaför, gym ve teknoloji marketlerinden topladık. Kalan %10’unu da hastayım bahanesiyle evlerinde homina gırtlak ve X-Box/PSP durumunda bastık. Toparladığımız güruhta hemcinslerini görenlerin uysalca bize itaat etmeleri ve koyun gibi hemen sürüye karışmaları işimizi çok kolaylaştırdı.
  

 

• 2. Gün: Neleri var neleri yoksa hepsini soyup, Mahmutpaşa’dan toptan fiyatına aldığımız türlü normal insan giysileriyle giydirdik. Elbiselerinin arasına karışmış bir New York Yankee şapkası büyük infial yaşattı. Şapkayı ben aldım ve şapka için kavga edenlerin hepsine takke giydirdik.
  

 

• 3. Gün:  Pilot çiftliğe hepsini traktörlerin arkasına takılmış römorklarla intikal ettirdik. Nedense hemen hepsi römorktaki çuvalların üstüne çıkarak gitmeye çalıştı. Yüksekte olmanın avantajlı bir şey olduğunu zannediyorlar. Düşen armutları yoldan topladık, römorkun arkasına asılanlara ise normalleşmelerinden ötürü şeker verdik. Cheese Cake’de ısrar edenler yolun kalanını çuvalın içinde geçirdiler.
  

 

• 3. Gün Akşamı:  Herkesi ranzalarına yerleştirdik. Hepsi de üst katta yatmak isteyince altlar silme boş kaldı. Neyse ki gecenin ilerleyen saatlerinde çoğu aşağı düştü de alt kat biraz kıymete bindi. Kaz tüyü yastık, göz bandı ve kulak tıkacı isteyenlere pamuk döşeği, ay ve yıldızları ve cırcır böceklerini gösterdik. İtiraz edenleri tuvalet nöbetine yazdık. İstinasız hepsi ağlayarak uyudu.
  

 

• 4. Gün: Toprak nedir, bitki nedir, börtü-böcek nedir özetli bir eğitim yaptık. Eğitimin projektör ve power point marifetiyle yapılması, vücut dili ve esprilerle zenginleştirilmesi gerektiğini söyleyenlere mıntıka temizliği yaptırdık. Hemen hepsi arazi olmaya çalışsa da çıplak arazide saklanacak bir yer bulamadılar, ağaca çıkmayı ise hiçbiri bilmiyor.
  

 

• 5. Gün: Bütün günü çapa yapmayı öğreterek geçirdik. Hepsinin de çavuş olma isteği neticesinde çapayı tutacak bir Allah’ın kulu bulamadık. Çavuşların da çapa yapacağını öğrenmelerinden sonra uzun süre donuklaştılar, “ama, ama müdürler …” diye gevelediler, hatta bir-ikisi bayıldı. Taviz vermedim ve akşama kadar çapa yaptılar. Azık olarak peynir-ekmek ve ayran verdik. Subway ve Quiznos Sub soranları aç bıraktık.
  

 

• 10. Gün: Tarlaları ve bahçeyi sulamada pek bir yol kat edemedik. Nedense “çok, iyidir” diye bir algıları var ve aynı noktayı sulayıp duruyorlar. Hülasa ya mahsulü suyla boğuyorlar ya da susuzluktan kavuruyorlar. O sırada uydurduğum “nerede çokluk, orada …luk” şeklinde bir marşı biteviye akşama kadar söylettim.
  

 

• 15. Gün: Hayvanlarla ilişkileri daha iyi gibi. İneklerin yedikleri şeyle ürettikleri süt arasındaki ilişkiyi anlayamadığını söyleyen, hatta daha iyi bir tasarımla süt yerine direk tereyağı ve yoğurt üretilebileceğini söyleyen birkaç geri zekâlı çıktı. Yumurtanın nereden geldiğini öğrenince yumurta yemeyi reddedenleri görmezden geldik. Hayvanlara tasma ve ad takılmasını yasakladım, ineklere otur-kalk komutları öğretmeye çalışanları ise kendi hallerine bıraktım.
  

 

• 30. Gün: Lüzumsuz ve korkak nezaketleri her şeyin gecikmesiyle sonuçlanıyor. Hayvanı tut, balyaya dikkat veya sigortayı kapat gibi basit komutları o kadar uzatıyorlar ki biri karnına çifteyi, öteki kafasına samanları, sonuncusu da her yerine elektriği yiyor. Telef oranlarının artması neticesi Bey, Hanım ve Lütfen laflarını yasaklamak zorunda kaldım, “…bilirmisiniz” ekini de iptal ettim. İyidir hot zotluk.
  

 

• 60. Gün: Kısmi bir ilerleme kaydettik. Daha az ağlıyorlar ve ben müdürüm diye çalışmaktan kaçanların sayısı azaldı. Gruplara bölüp aralarında rekabet yaratmak ve en çok ürün toplayan grubu ödüllendirmek planım ise yattı. Her grup çalışmak yerine takım çalışması başlıklı uzun gevezeliklerde ve takım bilincini artıracağız diye patates çuvalı yarışmalarında kayboldu. Takım ve lider laflarını yasakladım, lider ve müdür karşılaştırması yapanlara tuvaletleri temizlettirdim.
  

 

• 100. Gün: Çok bir işe yarıyorlarmış gibi greve gittiler. Cep telefonu ve frappe istediler. Aralarından grev gözcüsü seçmelerini ve ona uymalarını takdir ettim. Yine de seçim sürecinde uyguladıkları başvuru formu, iş görüşmesi ve referans isteği prosedürleri bazı ciddi hatalar yaptığımızı gösterdi. Sadece grev gözcülerine cep telefonu verebiliriz fitnemle çabucak parçalandılar, bir sürüsü cep telefonu karşılığı muhbirim olmak istedi. Muhbirlik için başvuru formu talep etmeleri ve özgeçmiş hazırlamaları ertesinde çarşı izni almak zorunda kaldım.
  

 

• 150. Gün: Komşu köylere günübirlik gitmelerine izin vermeye başladım. Lakin köylülerin halayımıza girmeye çalışıyorlar, lehçemizi arsızca taklit ediyorlar ve organik tarım laflarıyla başımızı ağrıtıyorlar şikâyetleriyle izinleri askıya almak zorunda kaldım. Köylüler nezdinde itibarları biraz artsın diye mezarlığın yıkık duvarını tamir ve camiye bir şadırvan yapma projem fiyaskoyla sonuçlandı. Duvarı daha elegant dursun diye alüminyum profil ve camdan yapmaya çalışmaları köylüleri çok sinirlendirdi. Köylüler şadırvana sensörlü çeşme koymalarını takdir etseler de asansör, engelli tuvaleti ve bebek bakım odası eklemeye çalışmalarından haz etmediler. İmamın namazdan sonra bir beddua okuduğu söylentileri kulağıma kadar geldi.
  

 

• 200. Gün: Biraz güneş, biraz yağmur ve çokça açık havayla kendilerine geldiler. Tombalaklıkları azaldı, sürekli işten kaytarmaya çalışmıyorlar, çocukluk hikâyelerini anlatıyorlar ve uçurtma yapmayı öğrenenler çıktı. Yine de dağıttığım dandirik cep telefonlarının düşük çözünürlüklü kameralarıyla selfie yapmayı sürdürüyorlar. Havaların soğumasıyla soba yakmayı öğretme çabalarımız sürüyor. Şimdilik donuyoruz deyip durumumuzu özetleyeyim.
  

 

• 365. Gün: Çok gururluyum. İlk partiyi bugün mezun ediyoruz. Eğitim kayıtlarını, sosyal medya üyeliklerini, türlü gym-internet sitesi-süpermarket üyeliklerini iptal ettik. Gardıroplarını, teknolojik aksesuarlarını ve modern mobilyalarını imha ettik, arabalarını da proje yararına sattık. Staj mahiyetinde önümüzdeki 1 seneyi hamal, marangoz, berber ve tesisatçı olarak geçirecekler.
  

 

• 366. Gün: Yeni parti geldi. Kestirme olsun ve kızgınlıkları azalsın diye hepsini köylülere pataklattım.